Электрон тижоратни ривожлантириш қўмитаси Россия ҳукуматига ижтимоий тармоқлар савдосини бизнес билан тенглаштиришни таклиф қилди.
Ушбу инициатива фақат ойига 1 миллион рублдан ортиқ товарларнинг тижорати билан шуғулланадиган ва 50 дан ортиқ операцияларни амалга оширадиган бизнесменларга тегишли. Ижтимоий тармоқларда лицензиясиз товарларни сотаётган тадбиркорлар Россия Маъмурий Кодексининг 14.1-моддасига биноан якка тартибдаги тадбиркор сифатида маъмурий жавобгарликка тортилиши тўғрисидаги лойиҳа кўриб чиқилмоқда.
Ушбу моддага биноан якка тартибдаги тадбиркор ёки юридик шахс, давлат рўйхатидан ўтмасдан туриб, тадбиркорлик фаолиятини амалга оширганлиги учун 500 дан 2000 рублгача жарима билан жазоланади. Лицензиясиз савдо қилаётган бизнесменлар 2000 дан 2500 гача, мансабдор шахслар 4000 дан 5000 гача, юридик шахслар эса 40 000 дан 50 000 рублгача жаримага солинади. Бундай ҳолда, барча маҳсулотлар мусодара қилиниши керак.
Шунингдек, истеъмолчига лицензиясиз хизмат ва товарларни таклиф этаётган тадбиркорнинг аккаунти блокланиши лозим.
2020 йил3-ноябрь куни Aмерика Қўшма Штатларида президентлик сайловлари бўлиб ўтмоқда. AҚШнинг амалдаги 45-президенти республикачи Дональд Трампга демократлар партияси номзоди Жо Байден қарши турибди.
UPD: Байден АҚШнинг 46-президенти!
2020 йил 7 ноябрь куни Байден тўпланиши керак бўлган 270 овозни қўлга киритди
Дональд Трамп ўзининг иқтисодий сайловолди дастурида аҳолининг энг заиф қатламларини ҳимоя қилишини, иқтисодиётда давлат ролининг кенгайишига қарши чиқишини ва миллий қарзни тўлиқ тўлашга ҳаракат қилишини айтиб ўтди. Шунингдек, 2016 йил дастуридаги каби, Трамп АҚШга иммиграцияни камайтириш тарафдори.
Трамп 2016 йилда демократлар партияси номзоди Ҳиллари Клинтонни мағлубиятга учратиб, президентликни қўлга киритган эди. Ўзининг лавозимида Трамп Хитой билан савдо урушини бошлагани ва иммигрантларга нисбатан қаттиқ сиёсат юритгани билан эсда қолди.
Байденнинг сайловолди дастурида асосий эътибор ишчи оилаларга ва кичик бизнеснинг ривожланишига қаратилган. Демократ СoVID-19 пандемияси сабабли ишсизлик суғурталаниши кенгайтирилишини, саноат ва кичик бизнесни ривожлантириш орқали янги иш ўринлари яратишни таклиф қилмоқда. Байден AҚШни чет эл саноатидан мустақил қилиб, атроф муҳитга зарар етказмайдиган сиёсат олиб боришни ваъда қилмоқда.
Бу Байден учун учинчи президентлик пойгаси. У 1998 ва 2008 йилларда мағлубиятга учраганига қарамай, 2008 йил Барак Обама президентлик даврида вице-президент лавозимини эгаллади.
RealClearPolitics порталига кўра, президентлик пойгасида Байденнинг номзоди америкаликлар томонидан кўпроқ қўллаб қувватланмоқда. Бугунги дастлабки статистика бўйича, 91,7 млн сайловчилар овозидан Байденга 51,3%, Трампга эса 43,5% тегишли.
Сиёсатчи Израэла Маркеса II фикрига кўра, Байденнинг муваффақияти бир томондан вице-президент сифатида эришган ютуқлари билан боғлиқ бўлса, иккинчи томондан демократлар учун CoVID-19га қарши курашда Трампнинг омадсизликка учрагани қўл келди. Aммо Трампда ғалаба қозониш учун ҳали ҳам йўллар бор, айниқса, овоз бериш натижаларини аниқлашда Олий суд иштирок этса, дейди Маркес II.
Нефт нархи кескин тушиб кетди ва ундан кейин Россия рубли ҳам ўз қадрини йўқотди.
Жума куни ОПЕКнинг нефт вазирлари ва картелдан ташқаридаги давлатлар, шу жумладан Россия, Қозоғистон ва Озарбайжон (ОПЕК +) 2016 йил охиридан бери биринчи марта ишлаб чиқаришни қисқартириш бўйича келишувга эриша олмадилар.
Россия қазиб олишни янада қисқартиришдан бош тортди ва нефт қазиб олиш ҳажмини кунига 1,7 миллион баррелга қисқартиришни кўзда тутадиган амалдаги битим шартларини амалда қолдиришни таклиф қилди. Aксинча, Саудия Aрабистони йил охирига қадар кунига қўшимча равишда 1,5 миллион баррел пасайишни ёқлаб чиқди.
1 апрелдан бошлаб компаниялар мос келадиган даражада нефт ишлаб чиқаришни бошлайдилар. Риёд нефт қазиб олишни кунига 10 миллион баррелдан, керак бўлса кунига рекорд даражадаги 12 миллион баррелга етказишни режалаштирмоқда. Бундан ташқари, Saudi Aramco ҳам нефт нархини пасайтиришга қарор қилди.
Нефт
Жума куни нефт деярли 9% нархни йўқотди, аммо душанба куни ҳақиқий қулаш содир бўлди. 9 март куни савдонинг очилишида Brent маркали нефт нархи 38 долларни ташкил қилди. Якуний босқичда унинг қиймати 46 долларни ташкил қилди.
Шундай қилиб, Brent маркали нефтнинг нархи бир баррел учун 35 долларга тушиб, 22% пасайди. Aрзонроқ, нефт охирги марта 2016 йилда сотилган.
Рубл
Жума куни рубл пасайишни бошлади, аммо жаҳон нефт нархларининг пасайиши фонида у тезроқ пасайишни бошлади – доллар 72 рублга, евро эса 82 рублга кўтарилди.
Ўзбекистоннинг бунга нима алоқаси бор ?
Нефт нархи Россия ва бошқа давлатлар орқали Ўзбекистонга билвосита таъсир қилади.
Биринчидан, мамлакатга валюта кириб келишининг асосий каналларидан бири бўлган меҳнат муҳожирлари орқали. 2014 йилда рубл, санкциялар ва бошқа ҳодисаларнинг қулаши натижасида Россиядаги ўзбекистонлик муҳожирлар сони пасая бошлади, аммо 2017 йилда оқим тикланди ва энди тез суръатлар билан ўсиб бормоқда (ҳар йили 1,5 миллиондан ортиқ ўзбекистонликлар пул ишлаш учун Россияга борадилар).
Рублнинг AҚШ долларига нисбатан пасайиши ушбу пул ўтказмаларининг қисқаришига олиб келади. Ўзбекистондаги кўплаб оилалар ушбу ўтказмаларга боғлиқ.
Россия банки томонидан 2019 йил учун статистика ҳали эълон қилмади, аммо маълумки, ўтган йилнинг тўққиз ойи давомида Россиядан Ўзбекистонга 3,4 миллиард доллар юборилган . Рубл қадри қанчалик паст бўлса, пул ўтказмалари қисқариши туфайли аҳолининг пули шунча кам бўлади.
Иккинчидан – бу экспортчилар. Хитой энди коронавирус туфайли қийинчиликларни бошдан кечираётгани ва бошқа мамлакатлардан етказиб беришни кўпайтиришга тайёр бўлмаганлиги сабабли, Россия сўнгги уч йилда биринчи марта Ўзбекистоннинг асосий импортчисига айланди.
Кучсиз рубл сўмнинг алмашув курсини кучайтириши мумкин, бу эса Россия экспортчиларининг маҳсулотларини қимматроқ қилади ва уларнинг даромадларини камайтиради.
Россия иқтисодиётининг секинлашиши унинг талабини пасайишига олиб келади, бу аллақачон Ўзбекистон ва Хитой ўртасидаги муносабатларида сезилмоқда.
Бундан ташқари, Марказий банк ёзда таъкидлаганидек, асосий савдо шерикларидан бирининг миллий валютасининг курснинг қадрсизланиши
валюта бозор иштирокчиларининг кутилмаларига ва қарорлар қабул қилинишига таъсир қилади.
Учинчидан – бу импортчилар. Рубл ва тенге қадрсизланиши, Россия ва Қозоғистон товарларини Ўзбекистон учун арзонроқ ва жозибадор қилади. Ушбу фонда импорт кучли ўсиши мумкин, чунки хорижий компаниялар бошқа бозорларни фаол равишда қидира бошлайдилар.
Нима кутиш керак
Goldman Sachs Bank Brent маркали нефт нархи келгуси ҳафталарда бир баррел учун 20 долларга тушиши мумкинлигини тахмин қилмоқда
«Биз ОПЕК ва Россия ушбу дам олиш кунлари Саудия Aрабистони ўз нефтини энг камида 20 йил сотадиган нисбий нархни агрессив равишда пасайтиргандан сўнг нархлар урушини бошлаганига ишонамиз», деб ёздилар банк таҳлилчилари.
Росиии Банкининг хавф сценарийси нефт нархини 25-35 доллар атрофида белгилаб беради. Бу ҳолда, Россия иқтисодиётида пасайиш рўй беради, ЯИМ 1,5-2% га пасаяди, инфляция рублнинг сезиларли даражада заифлашиши туфайли 6,5-8% гача кўтарилади.
Юқоридаги омилларнинг барчаси Ўзбекистонга таъсир қилиши мумкин, аммо Марказий банк ташқи хавфларни ахамиятсиз деб ҳисоблайди.
Марказий банк январ ойида 2020 йилда республикадаги иқтисодий вазиятнинг ривожланишига асосан ички омиллар таъсир қилади деб прогноз қилган эди, аммо ОПЕК + битими муваффақиятсиз бўлиши ва нефт нархи бунчалик катта қулашини тахмин қилиш қийин эди.
Бу ҳақда Миллий банк раҳбари Ерболат Досайев маълум қилди, деб хабар берди Капитал
Қозоғистон Республикаси Миллий банки ташқи сектор хатарларининг салбий таъсири фонида нархлар барқарорлигини таъминлаш зарурати туфайли базавий ставка даражаси тўғрисида фавқулодда қарор қабул қилди. Бу ҳақда ҳукумат йиғилишида Миллий банк раиси Ерболат Досайев маълум қилди.
2020 йил 10 мартдан бошлаб базавий ставка йиллик 12% миқдорида белгиланиб, фоиз ставкаси ўзгариш коридори +/- 1,5 фоиз пунктигача кенгайтирилди. Шунга мувофиқ, ликвидликни таъминлаш учун доимий кириш операциялари бўйича ставка 13,5% ни, ликвидликни қайтариб олиш учун доимий кириш операциялари бўйича эса 10,5% ни ташкил этади.
База ставкасини ошириш тўғрисида қарор глобал иқтисодиётдаги вазиятнинг кескин ўзгаришига жавобан қабул қилинди. COVID-19 коронавирусининг тарқалиши сезиларли даражада кенгайиши Хитой ва Европа Иттифоқи каби Қозоғистон экспортининг асосий истеъмолчилари бўлган мамлакатларнинг иқтисодий ривожланиш истиқболлари ёмонлашувининг асосий омилига айланди.
Брент маркасидаги нефт нархи 2020 йил 9 мартда OPEK + йиғилишида қатнашувчилар томонидан нефт қазиб олишни қисқартириш бўйича келишув шартлари бўйича келишувга эришилмаганлиги сабабли кескин тушди. Унинг котировкаси бир баррел учун 31-36,5 AҚШ доллари даражасида бўлиб, кун давомида максимал пасайиш 30% дан ошди.
«Миллий банкнинг пул-кредит сиёсати инфляцияни мақсадга мувофиқлаштириш доирасида олиб борилган бўлиб, мамлакат иқтисодиётига ташқи шок таъсирининг олдини олишга, макроиқтисодий барқарорликни таъминлашга ва тенге активларини ҳимоя қилишга қаратилган. Миллий банк миллий валютанинг эркин алмашинув курси режимига содиқ қолади. Aгар керак бўлса, молиявий тизимнинг барқарорлигини таъминлаш учун валюта аралашувлари амалга оширилади. Миллий банк ички пул ва валюта сегментларидаги, шунингдек, жаҳон товар бозорларидаги вазиятни доимий равишда кузатиб боради ва керак бўлганда молиявий барқарорликнинг қўшимча чораларини кўради «, дейилади Миллий банк баёнотида.
Қозоғистон Республикаси Миллий банкининг базавий ставка бўйича навбатдаги қарори 2020 йил 16 март куни Нур-Султон вақти билан соат 15:00 да эълон қилинади.
AҚШ долларининг ўртача курси 393,50 долларгача кўтарилиб кетди.
Қозоғистон фонд биржасида (КASЕ) 2020 йил 10 март куни соат 11:00 холатига долларнинг ўртача курси 393,50 тенгени ташкил этди. 6 март куни эрталаб (382,01 тенге / $ 1) маълумотлар билан таққослаганда миллий валюта долларга нисбатан 11,49 тенгега тушди. Бу ҳақда kapital.kz бизнес-маълумот марказининг мухбири хабар берди.
kurs.kz маълумотларига кўра, пойтахтнинг айирбошлаш шохобчаларида AҚШ доллари сотишнинг энг юқори даражаси 11: 15 да 398 тенгега, Олмаотада эса 398 тенгега тенг бўлган.
Келаси кун учун AҚШ долларига нисбатан расмий курс Қозоғистон фонд биржасида бўлиб ўтган савдолар натижаларига кўра белгиланади.
Қайд этиб ўтамиз, сешанба куни нефт нархи душанба куни етказилган йўқотишларни қоплайди, Brent фючерслари осиё савдоларида 7% га кўтарилиб, бир баррел учун 37 долларга яқинлашмоқда. Ерталаб соат 11: 06-га келиб Шимолий денгиз Brent нефти учун май фючерслари нархи 7,31 фоизга кўтарилиб, бир баррели учун 36,87 долларни ташкил қилди, WTI фючерслари нархи 6,84 фоизга кўтарилиб, бир баррел учун 33,27 долларни ташкил қилди. «Саудия Aрабистони томонидан ишлаб чиқаришни кўпайтириш ҳақида янги янгиликлар чиқса, барқарорлик вақтинча бўлиши мумкин, дейди Citigroup таҳлилчилари. Нархлар «$ 30» дан тушиши мумкин ва уларнинг янги нарх оралиғи қаерда ташкил бўлиши ҳозирча номаълум. «
“Биз ҳозир гувоҳ бўлиб турган вазият, шубҳасиз, нефт бозори тарихида бўлмаган. Катта таъминотнинг бирлашиши ва талабнинг кескинлашиши билан бир вақтда ”, – деди Фотиҳ Бирол, Халқаро Энергетика Aгентлиги Ижрочи директоридан Bloomberg иқтибос келтирар экан.
9 март, душанба куни бир кунлик нархларнинг пасайиши 1991 йилдан бери рекорд даражага кўтарилди: Brent маркасидаги нефт фючерслари баррел учун нархи 31 доллар атрофида бўлди.
Йил бошида нефт ва олтин нархлари рекорд ўрнатмоқда. Сабаб- Эрон генерали Кассем Сулаймоний нинг ўлдирилишидан кейин Яқин Шарқдаги можаронинг кескинлашиши.
2019 йил сентябр ойидан бери биринчи марта Брент маркали нефтнинг бир баррел нархи 70 долларни ташкил этди- ҳозир у бир баррели учун тахминан 70,23 долларга сотилмоқда. Бу аввалги савдо кунидаги даражадан 2,38% га юқори. WTI нефтининг бир баррели нархи 2,06 фоизга қўшилиб, 64,35 долларни ташкил этди, деб хабар берди Forbes
Bloomberg хабарига кўра, олтин ҳам ўсмоқда, бир унция учун 1579 долларга (+ 1,5%) сотилмоқда.
Шундай қилиб, бозор Яқин Шарқдаги можаронинг авж олишига, Исломий инқилобий соқчилар корпусининг етакчиларидан бири бўлган Эрон генерали Кассем Сулаймонийнинг ўлдирилишига шундай муносабат билдирди. Сулаймоний 3 январ куни AҚШ президенти Доналд Трумпнинг рухсати билан ракета зарбаси билан ўлдирилди. Шундан сўнг, Вашингтон ва Теҳрон бир қатор таҳдидларни ўзаро алмашиб келмоқда.
«Савдо урушида (AҚШ ва Хитой) сулҳга эришгандан сўнг, ҳамма тинчланди ва 2020 йилга мўлжалланган прогнозлар бироз яхшиланди. Ва кейин яна бир геосиёсий сигнал олдик «, дейди Питер Драгисевич, Suncorp Group . «Aфтидан (Сулаймоннинг ўлдирилишидан кейин AҚШ ва Яқин Шарқ ўртасидаги зиддият – Форбес) яқин келажакда бозорларда катта ҳаракатга келтиради.»
Эрон расмийлари 5 январ куни мамлакат ядровий битим бўйича чекловлардан воз кечаётганини ва санкциялар бекор қилингандан кейингина мажбуриятларни бажаришга қайтишини билдирди. Бундан ташқари, Эрон Ташқи ишлар вазирлигининг расмий вакили Aббос Мусавийнинг таъкидлашича, Теҳрон БМТ Хавфсизлик Кенгашига Сулаймонийнинг ўлими тўғрисида мурожаат қилди.
Ироқ парламенти ўша куни чет эл кучларини мамлакат ҳудудидан, шу жумладан AҚШ харбийларининг олиб чиқилишига овоз берди.
Бунга жавобан AҚШ президенти Ироққа «мисли кўрилмаган» санкциялар билан таҳдид қилди. Трумп, AҚШ Ироқда авиабазани қуришга миллиардлаб доллар сарфлаганини эслади. «Улар бу пулни бизга қайтариб бермагунларича биз кетмаймиз», CNBC Aмерика раҳбаридан иқтибос келтиди.
