Регламент Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 7 январдаги 1-сонли қарори билан тасдиқланган.
Ҳужжат солиқ текширувларининг қуйидаги турларини белгилайди:
- камерал солиқ текшируви;
- жойларда солиқ текшируви;
- аудит текшируви.
Солиқ тўловчилар қуйидаги ҳуқуқларга эгадирлар:
- солиқ органлари вакилларининг текширув билан боғлиқ бўлмаган талабларини бажармаслик;
- шахсан ёки вакил орқали солиқ текширувларида иштирок этиш;
- солиқ текшируви бўйича солиқ органларига тушунтиришлар бериш;
- мониторинг жараёнида олдинги текширув натижаларини тақдим этмаслик;
- экспертга қарши чиқиш ёки экспертни ўзгартиришни сўраш;
- эспертиза даврида мансабдор шахс ёки налог органлари руҳсати билан экспертиза ўтказишда қатнашиш ва изоғлар бериш;
- солиқ текшируви материаллари билан танишиш учун далолатнома олиш;
- солиқ органларининг мансабдор шахслари томонидан амлга оширилган ноқонуний хатти-ҳаракатлари устидан шикоят қилиш;
- солиқ текшируви натижалари бўйича аризада кўрсатилган келишмовчиликни исботлаш учун солиқ маслаҳатчилари ташкилотининг хулосасини тақдим этиш.
Солиқ тўловчи қуйидаги ҳолларда солиқ инспекторларини ўз ҳудудига қўймаслик йўл ҳуқуқига эга:
- агар солиқ текширувини ўтказиш тўғрисидаги буйруқ тўғри расмийлаштирилмаган бўлса ва солиқ тўловчига буйруқнинг нусхаси берилмаган бўлса;
- агар буйруқда инспектор кўрсатилмаган бўлса ёки инспекторнинг расмий гувоҳномани тақдим этилмаса;
- агар текширувлар муддати тугаган ёки бошланмаган бўлса.
Текширувларни ўтказишда солиқ тўловчиларнинг баъзи мажбуриятлари:
- текширишни олиб борувчи мансабдор шахснинг илтимосига биноан электрон ҳисобварақларнинг қоғоз нусҳасини тақдим етиш;
- 10 кун ичида тегишли солиқлар бўйича аниқланган солиқ ҳисоботини ва фарқларни асословчи ҳужжатларни тақдим етиш.
Камерал текшируви
Камерал текширувлар ўтқазиш сабаблари:
- солиқ қонунчилиги бузилганлиги тўғрисида асосларнинг мавжудлигида;
- солиқ тўловчи томонидан тақдим этилган солиқ ҳисоботида хатоларнинг мавжудлигида;
- жисмоний ва юридик шахслардан томонидан солиқ қонунчилиги талабларининг бузилиши тўғрисидаги шикоятларининг мавжудлигида;
- тўланадиган солиқ миқдорининг пасайиши ёки илгари тақдим этилган солиқ ҳисоботларида кўрсатилган зарарлар миқдорининг кўпайиши тўғрисидаги саволларга аниқлик киритувчи солиқ ҳисоботларини тақдим этилганда.
Камерал текширувининг давомийлиги 60 кундан ошмаслиги зарур. Текшириш буйруқ асосида амалга оширилади. Инспектор ҳужжатларни талаб қилиш учун сўров ёнлайди. Ўз навбатида, солиқ тўловчи ҳужжатларни сўров олинган кундан бошлаб 5 кун ичида тақдим этиши шарт. Ҳужжатлар тасдиқланган нусхалар шаклида тақдим этилади. Текшириш натижалари бўйича хулоса тузилади.
Текшириш бўйича талаблар:
Солиқ идораси 2 кун ичида ҳисоботидаги хатоликларни бартараф этиш тўғрисида сўров юборади. Солиқ тўловчи эса сўровномада кўрсатилган ҳужжатларни 10 кун ичида тақдим этиши шарт. Ҳужжатлар солиқ органи томонидан 15 кун ичида кўриб чиқилади.
Aгар солиқ қоидабузарликлари аниқланса, тегишли далолатнома тузилади.
ҚҚС йиғиш учун камерал текширув Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 14 августдаги 489-сонли қарорига мувофиқ белгиланади.
Стол текшируви натижаларига кўра солиқ органининг қарори устидан юқори турувчи солиқ органига ёки судга шикоят қилиниши мумкин.
Сайтда текшириш
Ўтказиш сабаблари:
солиқ хатарларини бошқариш тизими орқали аниқланган солиқ қонунчилигини бузиш хавфи мавжудлиги;
жисмоний ёки юридик шахсларнинг солиқ ёки валюта қонунчилиги бузилишлари, шу жумладан товарлар ва хизматларнинг асоссиз равишда юқори нархланиши, йўловчиларни автоуловлар билан ташиш билан боғлиқ ноқонуний тадбиркорлик фаолияти тўғрисидаги мурожаатлари;
оммавий ахборот воситаларида солиқ ва валюта бузилишлари тўғрисидаги маълумотларни нашр етиш;
ички аудиторлик текшируви учун қўшимча маълумот олиш зарурати;
валюта операциялари бўйича мониторинг натижалари бўйича солиқ тўловчининг солиқ органларининг талабига биноан ҳужжатлар ёки маълумотларни тақдим етмаслиги;
судлардан, ҳуқуқни муҳофаза қилиш идораларидан, шунингдек бошқа давлат идоралари ва ташкилотларидан солиқ ва валюта бузилишларини кўрсатувчи маълумотларни олиш.
Жойларда текшириш муддати 10 кундан ошмаслиги керак. Бу буюртма асосида амалга оширилади.
Жойларда ўтказилган текшириш натижаларига кўра 2 нусхада далолатнома тузилади. Жойларда текшириш тўғрисидаги ҳисоботнинг нусхаси солиқ тўловчига далолатнома билан танишиб, уни қабул қилиш санасини кўрсатган ҳолда имзолангандан сўнг топширилади.
Солиқ текшируви
У қуйидаги ҳолларда амалга оширилади:
солиқ тўловчи солиқни бузиш хавфи юқори тоифасига киради;
солиқ ҳисоботларини, шу жумладан, стол текшируви натижалари бўйича тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим қилмаслик;
ихтиёрий равишда тугатилган юридик шахсларга нисбатан (солиқ бўйича солиқ маслаҳатчиларининг фикри бўлган солиқ тўловчилар бундан мустасно);
солиқ тўловчиларнинг жиноий ишлар бўйича молия-хўжалик фаолияти текшируви доирасида;
якка тартибдаги тадбиркорларнинг тугатилган фаолиятига нисбатан, жисмоний шахсларнинг даромадларидан белгиланган миқдорда солиқ тўлайдиганлар бундан мустасно.
Солиқ текшируви тўғрисида хабар солиқ тўловчига солиқ текшируви бошланишидан камида 30 календар кун олдин юборилади. Aгар солиқ тўлашдан бўйин товлаш аломатлари мавжуд бўлса, солиқ органи Давлат солиқ қўмитаси билан келишилган ҳолда солиқ тўловчини олдиндан огоҳлантирмасдан солиқ текширувини бошлаш ҳуқуқига ега.
Солиқ текшируви муддати 30 кунни ташкил етади, аммо уни 6 ойгача узайтириш мумкин.
Солиқ текшируви пайтида:
ҳудудлар ва биноларни текшириш амалга оширилади;
текшириш учун зарур бўлган ҳужжатлар, шу жумладан учинчи шахсларнинг ҳужжатлари ва маълумотлари сўралади;
ҳужжатлар ва буюмлар қайтариб олинмоқда;
солиқ тўловчининг мол-мулки рўйхатга олинади;
Солиқ текшируви натижалари бўйича 3 нусхада далолатнома тузилади. Далолатнома нусхаси солиқ текшируви тугаганидан кейин 3 иш куни ичида солиқ тўловчига тақдим етилади.
Солиқ тўловчининг далолатномада имзоси унинг солиқ текшируви натижалари билан розилигини билдирмайди. Солиқ тўловчи 10 кун ичида солиқ текшируви натижаларига тасдиқловчи ҳужжатлар илова қилинган ҳолда ўз ёзма еътирозларини тақдим етишга ҳақлидир.
Камерал аудит ва солиқ текшируви Президент ҳузуридаги хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича Вакилнинг хабарномаси билан амалга оширилади, бундан ташқари, давлат рўйхатидан ўтказмасдан тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган шахсларнинг текширувлари бундан мустасно.
Янгиликларни телеграмда ўқинг